1 - هدف نام گذاری روز جهانی کارگر
هدف از گرامی داشت روز کارگر در سرتاسر جهان، حمایت از حقوق قشر کارگر، تجلیل از زحمات و تلاش‌های کارگران، تاکید بر نقش مؤثر کارگران در توسعه و پیشرفت جوامع و بزرگداشت جنبش کارگری است. بسیاری از حزب‌های مختلف و اتحادیه‌های کارگری در بسیاری از کشورهای جهان، در این روز تظاهرات خیابانی برگزار می‌کنند.
روز جهانی کار و کارگر در آلمان
بیشتر کشته شدگان شیکاگو در سال 1886 آلمانی بودند، به همین دلیل حزب نازی آلمان در سال 1933 برای اولین بار روز اول ماه می را روز ملی کارگر و تعطیل عمومی اعلام نمود.
روز جهانی کار و کارگر در آمریکا و کانادا
به مناسبت روز کار و کارگر، در کشورهای مختلف به جز کانادا، ایالات متحده آمریکا و چند کشور کوچک، مراسم ویژه ای در این روز برگزار می‌شود. کشورهای ایالات متحده آمریکا و کانادا مراسم روز کار و کارگر را در نخستین دوشنبه ماه سپتامبر برگزار می‌کنند.
روز جهانی کار و کارگر در هند
هندوستان نیز مانند بسیاری از کشورهای جهان، روز اول ماه می را به عنوان روز کارگر اعلام کرده است. مردم هندوستان در این روز به افتخار جشنواره‌ی باروری و الهه‌ی بهار، جشن برگزار می‌کنند. در روز بین‌المللی کارگر، روز معترضان سیاسی و روز جشن قدسین نیز برگزار می‌شود.
روز جهانی کار و کارگر در عراق
در کشور عراق نیز هر سال به مناسبت روز کارگر مراسمی در بغداد و سایر شهرهای عراق برگزار می‌شود.
روز جهانی کار و کارگر در ایران
پس از انقلاب 1357، در سال 1358 و با توجه به نقش مهم کارگران در جریان انقلاب، تلاش‌هایی برای جنبش‌های کارگری و تشکیل اتحادیه‌های مستقل آغاز شد که بدون پشتیبانی دولت، به جایی چندانی نرسید. حتی قانون کاری که مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1369 تصویب کرد نیز هیچ چارچوب قانونی برای تشکیل اتحادیه‌های کارگری در نظر نگرفته بود و زمینه درستی برای فعالیت‌های اتحادیه کارگری، مانند دیگر کشورها فراهم نشد، چون قانون کار جمهوری اسلامی اتحادیه‌های آزاد کارگری را به رسمیت‌نمی‌شناسد و به جای آن، تشکیل نهادهایی تحت عنوان شوراهای اسلامی کار را پیشنهاد کرده است. کارکرد این شوراها بر پایه قانون شورای اسلامی کار مصوب 1363 است که وظیفه آنها حل و فصل اختلافات کارگر و کارفرماست. سازمان بین‌المللی کار در برخی از گزارش‌های خود، ساختار شورای اسلامی کار و نهاد خانه کارگر را به صورت تشکل‌های کارگری مورد تایید حکومت توصیف نموده که با خصوصیات اتحادیه‌های آزاد و مستقل کارگری منطبق نیست.
اتحادیه‌های مستقل کارگری مانند اعضای شورای اسلامی کار که می تواند در کارگاه‌هایی با بیش از 36کارگر تشکیل شود، منحصر به نمایندگان منتخب کارگران نیست؛ بلکه نمایندگان مدیریت نیز در آن عضویت دارند و براساس قانون، می توانند به مدیریت مشورت دهند.
2 - تاریخچه روز کارگر
تا قبل از انقلاب صنعتی، بیشتر نیروی کار در حیطه کشاورزی و شامل دهقانانی بود که به صورت رعیت یا مستاجر برای زمین داران بزرگ کار می‌کردند و در ازای اجازه زمین، قسمتی از محصول خود را به عنوان اجاره یا بهره به زمین دار می دادند. به جز کارهای کشاورزی، کارگری به کارگاه‌های کوچک محدود می‌شد، این گروه برای تامین نیروی کار خود، شاگرد یا کارآموز داشتند. این کارگران برای مدت مشخصی، به طور کامل زیر نظر استادکار بودند. در هر دوبخش کشاورزی و صنعت، اربابان، تمام جنبه‌های زندگی کارگران تحت کنترل داشتند.
در اواخر قرن 18 میلادی؛ انقلاب صنعتی در اروپا آغاز شد، سیستم تولید از شکل سنتی خارج شد و نظام سرمایه‌داری و تولید کارخانجات؛ چهره جدیدی یافت. پس از گذشت چند دهه، انقلاب صنعتی به دیگر کشورهای جهان، از جمله آمریکا تعمیم یافت. در نظام سرمایه‌داری، استادکار یا همان سرمایه‌دار، به جز پرداخت دستمزد, تعهد دیگری در زندگی خصوصی و اجتماعی کارگر نداشت. اما با مقدار دستمزد پرداختی، زندگی کارگر و توان اجتماعی او را تحت کنترل داشت. به همین دلیل، کارگران در جوامع سرمایه‌داری، برای چندین دهه به کار دشوار و طولانی در شرایط نامساعد و دریافت دستمزدی که تنها برای تامین نیازهای اولیه کفایت می کرد، مجبور بودند.
رشد اقتصادی روزافزون کشورهای سرمایه‌داری در اواسط قرن 19 میلادی به رشد تولید منجر شد که افزایش نیاز سرمایه‌داران به نیروی کار بیشتر را در پی داشت، اما باعث کمبود نسبی عرضه نیروی کار شد. آگاهی کارگران از وابستگی بین سرمایه و کار در دهه‌های پایانی سده 19 باعث شد، خواسته‌هایی برای بهبود شرایط کار، از جمله افزایش دستمزد، قانونمند شدن ساعت کار، محیط بهتر کار و امنیت شغلی نسبی را مطرح نمایند و برای رسیدن به خواسته هایشان، اتحادیه یا سندیکای کارگری را بنیان گذاری کردند.
در آن زمان شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشورهای غربی تغییر کرده بود و بسیاری از این کشورها قوانینی برای به رسمیت شناختن موجودیت و فعالیت آنها برای مذاکره با کارفرمایان تصویب کردند، اما قدرت مالی و نفوذ سیاسی سرمایه‌داران به قدری بود که در اکثر موارد، کارفرمایان به سادگی در برابر خواسته های کارگران مقاومت می‌کردند و دولت‌ها نیز از آنان حمایت می‌کردند. در اوایل دهه 1880 میلادی، اتحادیه‌های کارگری آمریکا برای تصویب قوانینی برای کاهش ساعات از 10 ساعت به 8 ساعت، بدون کاهش دستمزد تلاش کردند، اما با مخالفت کارفرمایان و دولت مواجه شدند و نتوانستند کاری از پیش ببرند. به دلیل تعلل قانونگذاران در تصویب قانون، فدراسیون اتحادیه‌های صنفی و کارگری آمریکا طی جلسه ای در سال 1884 به دولت و کارفرمایان 2 سال فرصت داد تا قانون 8 ساعت کار را به تصویب برسانند و اجرا کنند.
اولین روز ماه می سال 1886 در آمریکا، کارگران با عملی نشدن بهبود شرایط کار و عدم کاهش ساعت کاری به 8 ساعت، در خیابان‌ها تجمع کردند. به دنبال این تظاهرات، کارگران در 1200 کارخانه و کارگاه اعتصاب کردند. بعد از 4 روز، در روز چهارم می در شهر شیکاگو انفجاری در میان جمعیت معترضان صورت گرفت و یک مأمور پلیس کشته و چند کارگر و پلیس مجروح شدند. پس از این حادثه، پلیس به طرف جمعیت تیر اندازی کرد و تعداد زیادی کشته شدند. تعدادی از کارگران نیز دستگیر و اعدام شدند. بعد از این حادثه در بسیاری از کشورها هر سال در این روز مراسم یادبودی برای کارگران کشته شده برگزار شد و کم کم اول ماه می روز جهانی کار و کارگر نام گرفت و به نماد بین‌المللی مبارزه برای حقوق کارگران تبدیل شد.